Tłumaczenia specjalistyczne: BOTANIKA / BOTANY

Fot. A. Trela, 2016

Tłumaczenia specjalistyczne: BOTANIKA / BOTANY

Difference between Mushroom and Toadstool

A mushroom is scientifically defined as one of a family of land-borne fungi that grow in moist conditions and are sometimes edible. Mushrooms are normally associated with the standard cultivated mushroom shape of a stem and a cap, but many wild mushrooms have many different appearances. The word “toadstool” is somewhat older than the word “mushroom,” dating back as early as the 14th century. Although the differences between toadstools and mushrooms have been variously defined over the years, “toadstool” is not a scientific term and there is no formal difference between a toadstool and a mushroom. The best that can be done in identifying the differences between toadstools and mushrooms is to look at several different kinds of erroneous definitions that have variously been used over time.

The word “toadstool” and its many variants were originally used to describe a type of mushroom on which a small toad may sit. Under this definition, a toadstool has a stem and a cap wider than the stem. Today, this is in fact the appearance of most cultivated mushrooms sold in stores, although mushrooms found in the wild may have several other shapes.

The exactly opposite definition is sometimes used, saying that a mushroom has a stem and a cap while a toadstool may lack a stem, lack a cap, or have a blended shape in which the stem and cap are difficult to tell apart. This is also a colloquial layperson-use definition rather than a scientific one.

Another way that toadstools have been distinguished from mushrooms is by saying that toadstools are poisonous but mushrooms are safe to eat. There is, however, no correlation between the shape or coloration of a mushroom and whether it is safe to eat, poisonous in various degrees, or hallucinogenic. Many mushrooms with the classic toadstool shape are not safe to eat, while many others are; and mushrooms of a stemless shape, for example, may be safe or unsafe to eat as well.

Toadstools are often associated with fairy tales and stories in which people are poisoned from eating them. In European folklore they have also been associated with gnomes. The toadstool associated with gnomes has a stem and a cap wider than the stem and often a red polka-dot coloration. Many mushrooms share that shape and have similar or different coloration, but the word “mushroom” is generally not associated with fairy tales, gnomes, or folklore.

In short, there is no scientific difference between mushrooms and toadstools. When referring to the type of fungus normally referred to as a mushroom, the words “mushroom” and “toadstool” may be used interchangeably.

Różnica między grzybem a grzybem

Naukowo grzyb jest określany jako jedna z rodzin grzybów pochodzenia lądowego, które rosną w wilgotnych warunkach i niekiedy są jadalne. Grzyby są zwykle kojarzone z typowym kształtem grzyba uprawnego, który ma nóżkę i kapelusz, lecz dużo grzybów rosnących w środowisku naturalnym ma wiele całkiem innych kształtów. Słowo “toadstool” jest nieco starsze niż słowo “mushroom” i pochodzi z początków XIV stulecia. Chociaż różnice między grzybami (mushrooms) a grzybami (toadstools) były rozmaicie definiowane na przestrzeni lat, "toadstool" nie jest określeniem naukowym i nie ma formalnej różnicy między “toadstool” a "mushroom". Najlepszym, co można zrobić dla zidentyfikowania różnic między "toadstools" i "mushrooms" to przejrzeć kilka różnych rodzajów mylnych określeń, które były rozmaicie używane na przestrzeni dziejów. 
Słowo “toadstool” i jego liczne odmiany początkowo były używane do  opisu takiego typu grzyba, na którym może usiąść mała ropucha. Według tego określenia, grzyb ma nóżkę i kapelusz szerszy niż ta nóżka. Dzisiaj tak właściwie wygląda większość grzybów uprawnych sprzedawanych w sklepach, chociaż grzyby znajdowane w naturalnym środowisku mogą mieć kilka innych kształtów. 

Czasami jest używane dokładnie odwrotne określenie, mówiące że "mushroom" ma nóżkę i kapelusz, podczas gdy "toadstool" może nie mieć nóżki, nie mieć kapelusza, albo mieć kształt tak przemieszany, że nóżka i kapelusz są w nim trudne do odróżnienia. To także jest - używane przez laików - określenie raczej potoczne niż naukowe. 

Innym sposobem w jaki "toadstools" są odróżniane od "mushrooms" jest powiedzenie, że "toadstools" są trujące, a "mushrooms" nadające się do zjedzenia. Jednakże nie ma żadnego związku między kształtem lub ubarwieniem grzyba a tym, czy nadaje się on do spożycia, jest mniej lub bardziej trujący lub halucynogenny. Dużo "mushrooms" o kształcie klasycznego "toadstool" nie nadaje się do zjedzenia, podczas gdy wiele innych jest jadalne; a na przykład "mushrooms" nie mające nóżek mogą być jadalne jak również niejadalne.

"Toadstools" są często kojarzone z baśniami i historyjkami, w których ludzie ulegają zatruciu po ich spożyciu. W folklorze europejskim są one kojarzone także ze skrzatami. "Toadstool" kojarzony ze skrzatami ma nóżkę, kapelusz szerszy niż nóżka i często ubarwienie w czerwone kropki. Dużo "mushrooms" o takim kształcie ma podobne lub odmienne ubarwienie, ale słowo “mushroom” na ogół nie jest łączone z baśniami, skrzatami lub folklorem.

Krótko mówiąc, nie ma naukowej różnicy między "mushrooms" a "toadstools". Gdy mówimy o rodzaju grzyba, zwykle nazywamy go "mushroom". Słowa “mushroom” i “toadstool” mogą być używane zamiennie.

(Translated by A. Trela, 2016)

Tłumaczenia specjalistyczne: MEDYCYNA / MEDICINE - Choroby odkleszczowe

TICK-RELATED ILLNESSES

(...) The most common symptoms of tick-related illnesses are:

Fever/chills: With all tickborne diseases, patients can experience fever at varying degrees and time of onset.

Aches and pains: Tickborne disease symptoms include headache, fatigue, and muscle aches. With Lyme disease you may also experience joint pain. The severity and time of onset of these symptoms can depend on the disease and the patient's personal tolerance level.

Rash: Lyme disease, southern tick-associated rash illness (STARI), Rocky Mountain spotted fever (RMSF), ehrlichiosis, and tularemia can result in distinctive rashes: 

In Lyme disease, the rash may appear within 3-30 days, typically before the onset of fever. The Lyme disease rash is the first sign of infection and is usually a circular rash called erythema migrans or EM. This rash occurs in approximately 70-80% of infected persons and begins at the site of a tick bite. It may be warm, but is not usually painful. Some patients develop additional EM lesions in other areas of the body several days later.

The rash of (STARI) is nearly identical to that of Lyme disease, with a red, expanding "bulls eye" lesion that develops around the site of a lone star tick bite.



Unlike Lyme disease, STARI has not been linked to any arthritic or neurologic symptoms.

The rash seen with Rocky Mountain spotted fever (RMSF) varies greatly from person to person in appearance, location, and time of onset. About 10% of people with RMSF never develop a rash. Most often, the rash begins 2-5 days after the onset of fever as small, flat, pink, non-itchy spots (macules) on the wrists, forearms, and ankles and spreads to the trunk. It sometimes involves the palms and soles. The red to purple, spotted (petechial) rash of RMSF is usually not seen until the sixth day or later after onset of symptoms and occurs in 35-60% of patients with the infection.

In the most common form of tularemia, a skin ulcer appears at the site where the organism entered the body. The ulcer is accompanied by swelling of regional lymph glands, usually in the armpit or groin.

In about 30% of patients (and up to 60% of children), ehrlichiosis can cause a rash. The appearance of the rash ranges from macular to maculopapular to petechial, and may appear after the onset of fever.

Tickborne diseases can result in mild symptoms treatable at home to severe infections requiring hospitalization. Although easily treated with antibiotics, these diseases can be difficult for physicians to diagnose. However, early recognition and treatment of the infection decreases the risk of serious complications. So see your doctor immediately if you have been bitten by a tick and experience any of the symptoms described here.

CHOROBY ZWIĄZANE Z KLESZCZAMI

(...) Najbardziej powszechne objawy chorób mających powiązania z kleszczami:

Gorączka/dreszcze: przy wszystkich chorobach przenoszonych przez kleszcze pacjenci mogą doznawać gorączki o różnym stopniu nasilenia oraz czasie wystąpienia.

Przewlekłe bóle i dolegliwości: objawy chorób przenoszonych przez kleszcze obejmują bóle głowy, uczucie znużenia, bóle mięśni. Przy boreliozie (tzw. chorobie z Lyme) można także doznawać bólu stawów.  Ciężkość przebiegu choroby i początek wystąpienia objawów może zależeć od choroby i poziomu odporności osobistej pacjenta.

Wysypka: borelioza (krętkowica odkleszczowa), nowa krętkowica odkleszczowa (STARI), gorączka plamista Gór Skalistych (RMSF), erlichioza (psia gorączka krwotoczna) i tularemia (gorączka zajęcza) mogą doprowadzić do charakterystycznych wysypek:

Przy boreliozie wysypka może pojawić się w ciągu od 3 do 30 dni, zazwyczaj przed wystąpieniem gorączki. Wysypka jest przy boreliozie pierwszą oznaką infekcji  i jest zazwyczaj wysypką kolistą zwaną rumieniem wędrującym (EM). Wysypka ta pojawia się w przybliżeniu u około 70-80% zainfekowanych osób i zaczyna się w miejscu ukąszenia przez kleszcza. Może być ciepła, ale zazwyczaj nie jest bolesna. Niektórzy pacjenci nabawiają się dodatkowych zmian chorobowych w innych miejscach ciała kilka dni później.

Wysypka przy nowej krętkowicy odkleszczowej (STARI, choroba Masters) jest niemal identyczna jak ta przy boreliozie, z czerwonym, powiększającym się „bawolim okiem” – zmianą chorobową na skórze, która rozwija się wokół miejsca ugryzienia przez kleszcza lone star (kleszcz teksański).

W przeciwieństwie do boreliozy, STARI nie może być łączona z żadnymi objawami artretycznymi lub neurologicznymi. (…)   

Wysypka widoczna w przypadku gorączki plamistej Gór Skalistych (RMSF) mocno różni się u poszczególnych osób wyglądem, umiejscowieniem i początkiem wystąpienia objawów. U około 10% ludzi z RMSF wysypka w ogóle nie rozwija się. Najczęściej wysypka zaczyna się 2-5 dni po wystąpieniu gorączki jako małe, matowe, różowe, nieswędzące plamy (tzw. makuły) na nadgarstkach, przedramionach, kostkach i rozprzestrzenia się ku tułowiu. Czasami obejmuje dłonie i podeszwy stóp. Czerwona do purpurowej, cętkowana (plamista) wysypka RMSF zazwyczaj jest niewidoczna do sześciu lub więcej dni po wystąpieniu objawów i pojawia się u 35-60% zainfekowanych pacjentów.

W najpospolitszej postaci tularemii (zwanej „gorączką zajęczą”), pojawia się wrzód na skórze w miejscu wniknięcia organizmu (bakterii) do ciała. Wrzodowi towarzyszy opuchlizna okolic węzłów chłonnych (gruczołów limfatycznych), zwykle pod pachą lub w pachwinie.

Erlichioza może powodować wysypkę u około 30% pacjentów (i u ponad 60% dzieci). Wygląd wysypki może mieć formy od plamek po liszaj i wybroczyny i może pojawić się po wystąpieniu gorączki.

Choroby odkleszczowe mogą kończyć się łagodnymi objawami uleczalnymi w domu bądź poważnymi infekcjami wymagającymi hospitalizacji. Chociaż są łatwo wyleczalne antybiotykami, choroby te być dla lekarzy trudne do zdiagnozowania. Jednakże wczesne rozpoznanie i leczenie infekcji zmniejsza ryzyko poważnych komplikacji. Tak więc, skontaktuj się z lekarzem natychmiast gdy zostaniesz ugryziony przez kleszcza i doświadczysz opisanych tutaj objawów. (…)

(Transl. by AT)

Tłumaczenia: GEOGRAFIA / GEOGRAPHY

Tłumaczenia: GEOGRAFIA / GEOGRAPHY

SŁOWNIK
GEOGRAFICZNO-KRAJOZNAWCZY
POLSKI

(WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN, 1994)

     Bruszczewo, wieś w woj. leszcz., na Równinie Kościańskiej, na pd.-zach. od Kościana; 350 mieszk., przyst. PKS, stacja PKP Stare Bojanowo (2 km).
     Stanowiska archeol.: 1) na cyplu tarasu pradol. rz. Samicy warowna osada z epoki brązu (ok. 1650-1370 p.n.e., kultury unietycka i trzciniecka), otoczona wałem kam.-ziemnym, wys. ok. 3 m i szer. podstawy ok. 5 m; ślady naziemnych budynków słupowych i liczne jamy; skarb złożony z 2 siekierek i sztyletu brązowego, resztki warsztatu odlewniczego i in.; 2) około 1,2 km na pn.-wsch., na pr. tarasie Samicy, grodzisko i osada z VII-IX w.n.e.; wnętrze grodu średnicy 30 m, szer. wału u podstawy 8-10 m; zachowały się ślady wieży bramnej. Badania 1945-69.








A GEOGRAPHICAL AND SIGHT-SEEING DICTIONARY OF POLAND

(POLISH SCIENTIFIC PUBLISHERS PWN, 1994)

Bruszczewo, a village in Leszczyńskie province, at the Kościańska Plain, south-west of Kościan; 350 inhabitants; a PKS (State Transport Company) bus stop, a PKP (Polish State Railways) train station in Stare Bojanowo (2 km).

Archaeological excavation sites: 1) a fortified settlement from the Bronze Age (about 1650 - 1370 BC, the Unetice and Trzciniec cultures) on a headland of the Samica River Urstromtal terrace; it is surrounded with the earth-stone embankment about 3 m high and 5 m of the width at the base; traces of ground pylon buildings and numerous hollows; the treasure consisting of 2 axes and 1 dagger of bronze, reamains of a casting workshop and others; 2) about 1.2 km to the north-east, at the right terrace of the Samica River - a hill fort and settlement from VII-IX centuries AD; the interior of the hill fort is 30 m in diameter, the width of an embankment is 8-10 m at the base; preserved traces of a gate tower. Research 1945-69.

(translated by EJTI)